برخی رکوردهای صنعت نفت و گاز
بزرگترین پالایشگاه نفت
بر اساس آخرین گزارشها پالایشگاه Reliance Jamnagar Complex واقع در هند با ظرفیت حدود ۱/۲۴۰/۰۰۰ بشکه نفت خام در روز، بزرگترین واحد پالایشگاهی دنیا شناخته شده است. در واقع این مجتمع در ۱۴ جولای ۱۹۹۹ با ظرفیت ۶۶۱/۰۰۰ بشکه در روز راه اندازی گردید. در ادامه با الحاق واحد پالایشی دیگری ۲۵ دسامبر ۲۰۰۸ کل ظرفیت را به حد ۱/۲۴۰/۰۰۰ بشکه در روز رسانیده تا به عنوان وسیعترین واحد پالایشی در دنیا معرفی گردد.
به صورت کلی این پروژه از مطالعات تا راه اندازی در ۳۶ ماه، با تکیه بر دانش فنی و مشارکت شرکت های تراز اول دنیا از قبیل UOP-LLC, Bechtel و نیز Foster Wheeler به اتمام رسید.
این پروژه با سرمایهحدود شش میلیارد دلار با مدیریتی قوی و نیز استفاده از حداکثر توان شرکت های خارجی پی گیری گردید. مجموع تناژ سازه ی فلزی بکار گرفته شده در این مجتمع بیش از ۱۹ برابر آنچه که در ساخت برج معروف ایفل استفاده شده است می باشد، علاوه بر این میزان بتن مصرفی در سایر فعالیت های ساخت و ساز حدود ۱۰ برابر برج Empire State گزارش شده است.
به طور کلی بیش از ۵۰ واحد پروسسی در این مجتمع استقرار یافته که می توان به مهمترین آنها به قرار زیر اشاره کرد:
• واحد تقطیر نفت (اتمسفریک و خلاء)
• واحد FCC (Fluidized Catalytic Cracker ) با لایسنس UOP
• واحد (Catalytic Reforming) با لایسنس UOP
• واحد Delayed Coking با لایسنس FW
از دیدگاه مقیاس جهانی این پالایشگاه، واحدهای خود را در وسیعترین حد ممکن استقرار داده که می توان به چند نمونه که در جهان تا کنون در رده اول قرار دارند به شرح زیر اشاره کرد:
• واحد Delayed Coking
• واحد Fluidised Catalytic Cracking
• واحد TAME (Tertiary Amyl Methyl Ether)
در جدول زیر لیست ۲۰ پالایشگاه بزرگ جهان آورده شده است. این آمار بر اساس آخرین تغییرات، پروژه های بسط گسترش و نوسازی واحدهای پالایشگاهی تدوین گردیده است. همانگونه که مشاهده می شود پالایشگاه آبادان قدیمی ترین پالایشگاه ایران در ردیف چهاردهم قرار دارد این در حالی است که ظرفیت آن در پیش از دوران جنگ و ویران شدن آن حدود ۶۳۰/۰۰۰ بشکه در روز بود، لذا در غیر اینصورت بی شک در ردیف پنجم و یا حتی بالاتر قرار می گرفت. البته این رده نیز با توجه با توجه به قدمت این پالایشگاه تاریخی کماکان در نوع خود قابل تأمل می باشد. نکته دیگر قابل استنباط از این لیست، قرارگیری سه پالایشگاه بزرگ کره جنوبی در زمره ی ۱۰ پالایشگاه بزرگ دنیا می باشد که با توجه به عدم وجود منابع نفتی در این شبه جزیره ی نسبتاً کوچک آمار قابل توجهی می باشد.
رتبه | نام پالایشگاه | محل استقرار | ظرفیت |
۱ | Reliance Jamnagar Complex (RIL) | Jamnagar, India | ۱,۲۴۰,۰۰۰ |
۲ | Paraguana Refining Complex (CRP) | Amuay and Card?n, Venezuela | ۹۴۰,۰۰۰ |
۳ | SK Energy Ulsan Refinery (SK Energy) | South Korea | ۸۴۰,۰۰۰ |
۴ | Yeosu Refinery (GS Caltex) | South Korea | ۷۰۰,۰۰۰ |
۵ | Jurong Island Refinery (ExxonMobil) | Singapore | ۶۰۵,۰۰۰ |
۶ | Baytown Refinery (ExxonMobil) | Baytown, TX, USA | ۵۷۲,۵۰۰ |
۷ | Ras Tanura Refinery (Saudi Aramco) | Eastern Province, Saudi Arabia | ۵۲۵,۰۰۰ |
۸ | S-Oil Ulsan Refinery (S-Oil) | South Korea | ۵۲۰,۰۰۰ |
۹ | Baton Rouge Refinery (ExxonMobil) | Baton Rouge, LA, USA | ۵۰۳,۰۰۰ |
۱۰ | Hovensa LLC | Virgin Islands | ۴۹۵,۰۰۰ |
۱۱ | BP Texas City | Texas City TX, USA | ۴۷۵,۰۰۰ |
۱۲ | Mina Al-Ahmadi Refinery, KNPC | Kuwait | ۴۷۰,۰۰۰ |
۱۳ | Pulau Bukom Refinery (Shell) | Singapore | ۴۵۸,۰۰۰ |
۱۴ | Abadan Refinery | Iran | ۴۵۰,۰۰۰۲ |
۱۵ | Mailiao Refinery | Taiwan | ۴۵۰,۰۰۰ |
۱۶ | Marathon Petroleum Company | Garyville LA, USA | ۴۳۶,۰۰۰ |
۱۷ | Citgo Lake Charles | Lake Charles LA, USA | ۴۲۹,۵۰۰ |
۱۸ | Shell Pernis Refinery | Netherlands | ۴۱۶,۰۰۰ |
۱۹ | BP Whiting Refinery | Whiting IN, USA | ۴۱۰,۰۰۰ |
۲۰ | BP Rotterdam Refinery | Rotterdam, Netherlands | ۴۰۰,۰۰۰ |
۲۱ | Saudi Aramco Yanbu Refinery | Yanbu, KSA | ۴۰۰,۰۰۰ |
بزرگترین مخزن گاز طبیعی
منطقه ی مشترک میدان گاز طبیعی پارس جنوبی ایران / دام شمالی قطر بزرگترین مخزن زیر زمینی گاز طبیعی در دنیا محسوب می شود. این حوزه که در خلیج فارس قرارداد بین ایران و قطر تقسیم شده و به صورت مشترک مورد بهره برداری قرار می گیرد. بر اساس آمار منتشره از سازمان آژانس انرژی بین المللی (IEA) این ناحیه به طور تخمینی ۵۰٫۹۷ تریلیون متر مکعب گاز و ۵۰ میلیارد بشکه میعانات را شامل می شود. سطح تحت پوشش این مخزن عظیم گازی به طور کلی ۹۷۰۰ کیلومتر مربع بوده که سهم ایران حدود ۳۷۰۰ کیلومتر مربع می باشد.
این میدان با عنوان بزرگترین حجم منابع هیدروکربنی در یک محل معادل ۳۶۰ میلیارد بشکه نفت و ۵۰ میلیارد بشکه میعانات را شامل می شود. در مقام بعدی میدان الغوار عربستان سعودی (Ghawar) قرار دارد که بیش از ۱۷۰ میلیارد بشکه نفت را شامل می شود. از لحاظ میزان گاز دو مقام بعدی از آن روسیه با میدان گازی Urengoy با بیش از ۱۰ تریلیون مترمکعب در جنوب ناحیه ی قطب شمال و نیز میدان گازی Yamburg واقع در ۱۵۰ کیلومتری شمال قطب شمال با میزان ۲/۸ تریلیون متر مکعب گاز می باشد.
در ناحیه ی منابع هیدروکربنی مشترک بین قطر و ایران، میزان سهم گاز حدود ۷۰% بوده که مساحتی حدود ۰۰۰/۳۶ کیلومترمربع را تحت پوشش قرار داده است. این مساحت خود حدود ۱۹% کل گستره ی تحت پوشش میادین گازی را در اختیار دارد. بر اساس پاره ای تخمین ها ناحیه ی تحت بهره برداری ایران حدود ۲/۱۴ تریلیون مترمکعب گاز و ۱/۱۰ تریلیون مترمکعب گاز قابل ریکاوری را در بر دارد که این خود حدود ۳۶% مجموع منابع گازی ثبت شده ی ایران و معادل ۶/۵ درصد کل منابع دنیا است.
این در حالی است که همین تخمین ها حکایت از در اختیار داشتن ۵/۲۵ تریلیون مترمکعب گاز معادل ۹۹% کل منابع گازی قطر و نیز ۱۴% منابع کل دنیا دارد. با اینحال، از آنجا که این میدان مشترک بوده و کاملاً همگن و یک دست می باشد؛ میزان سهم هر یک از کشورها، بستگی به میزان و نوع بهره برداری آنها دارد.
طویل ترین خط لوله ی زیر دریایی
دریای شمال(North Sea) واقع در بین نروژ و انگلستان دریایی سرد، متلاطم و بادخیز است؛ اما نیم مایل زیر امواج خروشان آن، یکی از غنی ترین منابع گاز طبیعی دنیا وجود دارد. برای دسترسی به این منابع کشور نروژ با کمک شرکت Hydro که در حیطه انرژی فعالیت دارد، بهره برداری از تأسیسات استخراج گاز در زیر دریا در ناحیه ای به نام میدان گازی عظیم Ormen را آغاز نموده و ماحصل استخراج را جهت فرآوری به پایگاهی در انگلستان منتقل ساخته است. عملیات انتقال با خط لوله ی بسیار طولانی ۷۴۶ مایلی (۱۲۰۰ کیلومتر) صورت گرفته که رکورد طویل ترین خط لوله ی انتقال زیر دریایی را به خود اختصاص داده است. اجزاء این خط لوله ی طویل به صورت پیش ساخته شده توسط دو کشتی پیشرفته به یکدیگر مونتاژ و نهایتاً جوشکاری شده و در بستر دریا مدفدن گردیده است. خط لوله ی مذکور حدود ۲۰% از کل نیاز گازی بریتانیا که در حدود ۷۰ میلیون مترمکعب در روز می باشد را تأمین می نماید. این خط انتقال که Nyhomna در نروژ را به Eastington در انگلستان متصل می سازد و در ساخت آن به بیش از یک میلیون تن بتن و در همین حدود فولاد نیاز بوده است.
در ابتدا این پروژه تحت نام Brit pipe کلید خورد و طی توافق نامه ای در سال ۲۰۰۳ شرکت های Royal Dutch Shell، ExxonMobil، Statoil تأمین گاز طبیعی را از این مسیر پیشنهاد دادند. در ادامه در سال ۲۰۰۴ پروژه آغاز گردید. این پروژه در دو مرحله پی گیری شد. قسمت جنوبی (از سکوی Slipner Riser به Eastington) در اکتبر ۲۰۰۶ و قسمت شمالی (از Nyhamna به Slipner Riser) یک سال بعد ساخته شد.